"ԼՂՀ ԻՇԽԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԿՈՂՄԻՑ ՈՐԵՎԷ ԱՆՄԻՋԱԿԱՆ ՃՆՇՈՒՄ ԿԱՄ ԶԱՐՏՈՒՂԻ ՃԱՆԱՊԱՐՀՈՎ ՄԵԶ ՎՐԱ ՆԵՐԱԶԴԵԼՈՒ ՓՈՐՁ ՉԻ ԵՂԵԼ"
Ստորեւ ներկայացնում ենք ԼՂՀ-ում մեր հատուկ թղթակից Անահիտ Դանիելյանի բացառիկ հարցազրույցը արդեն նախկին "Դեմոյի" գլխավոր խմբագիր Գեղամ Բաղդասարյանի հետ:
Հիշեցնենք նաեւ, որ Գեղամ Բաղդասարյանը միաժամանակ ԼՂՀ ԱԺ պատգամավոր է եւ Ստեփանակերտի մամուլի ակումբի նախագահը:
-"Դեմո"-ի փակումը որեւէ կապ ունի՞ ԼՂՀ իշխանությունների վերաբերմունքի, դիրքորոշման հետ:
-Ե'ւ ունի, ե'ւ չունի: Չունի այնքանով, որ որեւէ անմիջական ճնշում կամ զարտուղի ճանապարհներով մեզ վրա ներազդելու փորձ չի եղել: Ունի այնքանով, որքանով որ իշխանությունը պատասխանատու է երկրում տիրող իրավիճակի համար: Իսկ իրավիճակը տխուր է:
Ցանկացած լրատվամիջոց` այդ թվում եւ հատկապես ոչ պետական լրատվամիջոցը, կարող է բնականոն գործունեություն ունենալ կամ շանս ունենալ, որ ասածը "ձայն բարբառո յանապատի" չլինի միայն այն դեպքում, եթե երկրում, ըստ ամենայնի, ձեւավորվել են քաղաքական ու հասարակական դաշտերը, եթե կայացած է անկախ մամուլի ինստիտուտը, եթե իշխանության ճյուղերը անկախ ու տարանջատված են, եւ եթե գործում է փոխվերահսկման ու հավասարակշռման մեխանիզմը: Այլ կերպ ասած` երբ հասարակությունը բազմաբեւեռ է:
Արցախում հիմա միաբեւեռ քաղաքական դաշտ ու հանրություն է: Բոլոր քաղաքական ուժերը զետեղվել են մի տանիքի տակ, որի վրա գրված է "միասնություն": Միասնական թեկնածու, միասնական կարծիք, միասնական լռություն: Միասնությունն այն չէ, երբ մեկը կամ մի քանիսը մնացածներին ասում են` միասնակա'ն ծառայեցեք ինձ կամ մեզ: Միասնությունը շատ ավելի բարդ ու բազմաշերտ երեւույթ է: Ներկայիս "միասնությունը" սպանում է միտքը, շարժումը, բազմազանությունը, մրցակցությունը, ըստ այդմ էլ` զարգացումը:
Այս տխուր ու միաբեւեռ պատկերի վրա մենք ու մեր թերթը անբնականորեն դարձել ենք երկրորդ բեւեռ, որը ոչ միայն անիմաստ ու մեր ուժերից վեր է, այլեւ նման ցանկություն էլ չունենք: Թերթը փակելու մասին սկսեցինք լուրջ մտորել այն ժամանակ, երբ հասկացանք, որ մեր այս կերպ գոյությունն ու ներկայացված լինելը ձեռնտու է նաեւ իշխանությանը: Հարկ եղած դեպքում հատկապես դրսի աչքի համար մեզ են մատնանշում` "տեսե'ք, ընդդիմություն ունենք, ընդդիմադիր կամ անկախ մամուլ ունենք, քննադատություն կա, հանդուրժում ենք, որովհետեւ ժողովրդավարական երկիր ենք": Հասկացանք, որ մեր գոյությունն արդեն ավելի շատ վնաս, քան օգուտ է բերում երկրի զարգացման հեռանկարին: Փակելով թերթը` ուզում ենք, որ միանշանակ բնական ներկայացվի առկա վիճակը, որ միասնական գորշությունը ցուցանվի իր ամբողջ "փայլով", ինչը վաղ թե ուշ մտորելու տեղիք է տալու, ելք է հուշելու:
-Հրաժեշտի Ձեր խոսքում նշել եք նոր գաղափարի` վերլուծական հանդեսի կամ ամսագրի մասին: Կարո՞ղ եք փակագծերը բացել. ի՞նչ պարբերականություն է ունենալու, ե՞րբ սպասենք առաջին համարին: Արդեն կա՞ն փորձագիտական շրջանակների հետ պայմանավորվածություններ եւ կարո՞ղ ենք արդեն տալ անուններ, որոնց կհանդիպենք ամսագրի էջերում:
-Փակագծերն առայժմ լիովին չեմ բացի, մինչեւ անվերապահ վստահ չլինեմ, որ ծրագրվածն անպայման իրականացվելու է: Բայց կարող եմ մանրամասնել մտահղացումը: Խոսքը վերլուծական ամսագրի մասին է, բայց ոչ թե զուտ ղարաբաղյան: Ուզում եմ, որ այն լինի հայկական լուրջ վերլուծական պարբերական, որտեղ արծարծվեն հայության առջեւ ծառացած մարտահրավերները, երկու հայկական պետականությունների ինչպես հրատապ խնդիրները, այնպես էլ զարգացման հայեցակարգային հարցերը: Դրան զուգահեռ` ուշադրության կենտրոնում կլինեն տարածաշրջանային զարգացման միտումները:
Նման ամսագրի համար Արցախում համապատասխան մտավոր եւ այլ ռեսուրսներ չկան, ուստի համագործակցելու ենք Հայաստանի եւ Սփյուռքի մեր գործընկերների, ինչպես նաեւ օտարազգի փորձագետների ու վերլուծաբանների հետ: Դա լինելու է հայկական ամսագիր, նախընտրում ենք, որ այն լինի հենց այդպիսի մտավոր ու ֆինանսական ռեսուրսներով: Հուսով ենք, որ կհաջողվի: Առաջին փուլում հաջողության դեպքում կմտածենք տարածաշրջանային ընդգրկման մասին:
Իսկ թե երբ կլինի առաջին համարը` մի բան կարող եմ վստահաբար ասել` շատ սպասեցնել չենք տա:
-Ո՞ւմ համար կլինի ամսագիրը` տեղակա՞ն, թե՞ դրսի ընթերցողների:
-Առաջին փուլում գերազանցապես հայ հանրության համար: Ընդ որում, որոշակի հասցեագրում կլինի լսարանի առումով: Ըստ իս` Հայաստանում կա հանրության մի շատ կարեւոր ու գերակշիռ հատված, որն ընդգրկված չէ երկու բեւեռներից որեւէ մեկում, ո'չ իշխանամետ է, ո'չ ընդդիմություն, կամ էլ գտնվում է դրանց արանքում: Սա կարելի է անվանել երրորդ կամ պարզապես հասարակական բեւեռ: Այստեղ այն մարդիկ են, ում քաղաքական համակրանքն ու հակակրանքն այն աստիճանի չեն, որ հարեն այս կամ այն բեւեռին, կամ էլ այդաստիճան քաղաքականացված չեն: Բայց ահա հաստատ քաղաքականագիտացված են: Խորապես համոզված եմ, որ հենց այս հանրային շերտից է կախված լինելու երկրի հետագա զարգացման ճակատագիրը: Ընդ որում, այս հատվածը գրեթե հավասարապես անվստահելի է թե' իշխանության, թե' ընդդիմության համար, այս առումով էլ` արհամարհված երկուսի կողմից: Մինչդեռ որեւէ հանրային, քաղաքական ուժի հաջողության գրավականը հենց այս հատվածի վերաբերմունքից է կախված լինելու: Կուզենայինք հենց այս հատվածի խոսափողը լինել եւ այն ունենալ որպես լսարան` ինչ խոսք, տեսադաշտից դուրս չպահելով իշխանական ու ընդդիմադիր կարծիքները: Պարզապես, ամսագիրը զուտ քաղաքական նպատակներ չի հետապնդելու եւ չի սպասարկելու քաղաքական շահեր:
Ինչ վերաբերում է Արցախին, ապա այստեղ ամսագիրը լինելու է մտածող մարդկանց համար, ովքեր ցաքուցրիվ կան հանրային-պետական կյանքի տարբեր ոլորտներում, ովքեր անտարբեր չեն երկրի ճակատագրի նկատմամբ: Ամսագիրն այդպիսի հասցեականություն է ունենալու` "մտածող ու ոչ անտարբեր մարդկանց համար":
-Հետաքրքիր է իմանալ` ըստ Ձեզ` այն կլրացնի՞ Ղարաբաղի տեղեկատվական դաշտի այն վակուումը, որն առաջացել է "Դեմո"-ի փակումով:
-Ոչ, եւ կրկին անգամ` ոչ: Հասարակական-քաղաքական թերթն ու վերլուծական ամսագիրը միանգամայն տարբեր առաքելություն ունեն եւ տարբեր դաշտերում են: Վակուումը կմնա, ինչն էլ կստիպի մտածել բոլորին, հանրությանը: Երկրի կյանքի բոլոր ոլորտներին, հանրությանն ու մարդկանց հուզող ամենատարբեր հարցերին պարբերաբար անդրադարձող թերթի, անաչառ տեղեկատվության աղբյուրի կարիքը շատ ավելի սուր է զգացվելու:
Անկեղծորեն ասած` "Դեմո"-ն փակելիս ամենաշատը անհանգստացած էինք հանրության մի շերտի մասին, որում ոչ թե պարզապես մեր մշտական ընթերցողներն էին, այլեւ մարդիկ, ովքեր իրենց մտորումները կիսելու այլ տեղ չունեին, եւ մարդիկ, ովքեր բողոքելու այլ տեղ չունեին: Նրանց համար շատ դժվար է լինելու, եւ ամսագիրն էլ մխիթարություն չի լինելու նրանց համար:
Ի՞նչ ասեմ, հայտնի խոսք է` ծարավն ինքնին նշանակում է, որ ինչ-որ տեղ ջուր կա, կամ` սկզբունքորեն պիտի լինի: Եթե տեղեկատվական ծարավն ամբողջ հանրությանը կամ նրա գիտակից ու գերակշիռ մասին համակի, ապա արտահայտվելու միջոց պիտի գտնվի, սկզբունքորեն պիտի գտնվի:
Հարցազրույցը վարեց
Անահիտ Դանիելյանը
No comments:
Post a Comment