Thursday, January 29, 2009

Еще один шаг на длинной дороге к миру

Главный итог переговоров в том, что они будут продолжены

Вчера ранним утром президент Серж Саргсян отбыл в Швейцарию для участия в Давосском Всемирном экономическом форуме. В середине того же дня в цюрихской гостинице “Редиссон” состоялись его переговоры с президентом Азербайджана Ильхамом Алиевым.

Напомним, что за последнее время это уже третья встреча руководителей двух государств. Предыдущие две прошли в Санкт-Петербурге и Москве. И, кажется, уже выработался некий деловой ритуал. Так, переговоры начались в присутствии министров иностранных дел Эдварда Налбандяна и Эльмара Мамедъярова, сопредседателей Минской группы ОБСЕ Юрия Мерзлякова (Россия), Бернара Фасье (Франция), Мэтью Брайзы (США) и Личного представителя Действующего председателя ОБСЕ Анджея Каспршика. Затем последовала беседа в формате тет-а-тет, которая продлилась около часа. После чего переговоры вновь продолжились в расширенном составе.

Надо сказать, что ни отечественные политики, ни зарубежные дипломаты чрезмерного оптимизма по поводу встречи в Цюрихе поначалу не выражали. В частности, практически одинаковое мнение по данному поводу высказали такие диаметрально разные люди, как лидер Демократической партии Армении Арам Г.Саркисян и г-н Мэтью Брайза. Первый, в частности, отметил, что “существенных изменений в переговорном процессе” он не ожидает, поскольку на встрече в Швейцарии “маловероятно обсуждение краеугольного вопроса процесса урегулирования карабахского конфликта — вопроса статуса Нагорного Карабаха. Стороны могут прийти к компромиссу только по методам разрешения конфликта”. Что касается Мэтью Брайзы, то он рассказал, что беседовал с азербайджанским президентом и проинформировал его о визите сопредседателей в Армению. “Я сообщил Ильхаму Алиеву, что Серж Саргсян конструктивно относится к урегулированию конфликта. Однако я не могу сказать, пойдет ли сегодня президент Армении на какие-либо уступки. Могу только сказать, что Саргсян готов к серьезным переговорам. Несомненно, я почувствовал это и у Ильхама Алиева. Это самое главное”, — резюмировал американски дипломат.

Между тем уже сейчас официальный Ереван оценил итоги встречи в Цюрихе как “конструктивные и положительные”. Главный итог — переговоры по карабахскому вопросу продолжатся. Для этого президентами дано поручение своим министрам иностранных дел при сотрудничестве сопредседателей МГ ОБСЕ продолжить переговорный процесс. В этой связи президенты выразили пожелание, чтобы сопредседатели продолжили работу по согласованию позиций сторон. Одновременно достигнута договоренность об очередной поездке сопредседателей в регион конфликта.

Разумеется, никому не дано в точности знать, о чем именно говорили президенты во время беседы один на один. Также простым смертным не дано знать, какой характер носил обмен мнениями в присутствии министров и посредников. Однако сами формулировки официального релиза — “конструктивные”, “положительные” — дают основания полагать, что определенное продвижение на пути к миру имело место. В противном случае принято употреблять более сдержанные прилагательные. Остается дождаться приезда сопредседателей, которые, возможно, сделают некоторые заявления, из которых в той или иной мере можно сделать вывод если и не о конкретике, то хотя бы о направлении, в котором продолжаются переговоры.

Разумеется, нашу публику в первую очередь интересуют именно “цюрихский” этап президентского визита в Швейцарию. Но нельзя забывать, что и от пребывания, встреч и бесед Сержа Саргсяна в Давосе тоже очень многое зависит. Ведь проходящий здесь нынешний 28-й Всемирный экономический форум, по оценкам его основателя видного ученого-экономиста Клауса Шваба, будет одним из самых представительных за всю историю: в его работе примут участие главы более 40 стран мира и 2500 гостей из 96 государств. В частности, ожидается прибытие главы правительства Китая Вэнь Цзябао, канцлера Германии Ангелы Меркель, премьер-министра Великобритании Гордона Брауна и премьер-министра Японии Таро Асо. Такой интерес, безусловно, продиктован темой выбранной дискуссии — “Формирование посткризисного мира”. Кстати, одновременно многие завсегдатаи форума на этот раз приглашения не получили. Так, в участии было отказано бывшим руководителям крупных компаний, ставшим жертвами кризиса. Сами, мол, виноваты. Американские олигархи, видимо, свою вину ощущают, поскольку немалое их число от поездки в Давос отказалось добровольно. Да и вообще, уровень присутствия Америки в Давосе не слишком высок — крупнейшую экономику мира здесь будет представлять Валери Джеррет, старший советник Барака Обамы.

Между тем открывать форум впервые было доверено России. Это сегодня сделал премьер-министр РФ Владимир Путин, который в своем докладе сказал о причинах кризиса, о посткризисном периоде, необходимости пересмотра существующей экономической ситуации, “чтобы защитить нас от кризисов в будущем”, а также предложил пути выхода из глобальной рецессии. По мнению основного докладчика, необходимо вырабатывать единые стандарты в мировой экономике, которые играли бы стабилизирующую роль, и вести дело к реформированию мировой финансовой системы, в частности унификации правил на мировых финансовых площадках.

Нет сомнения, что об этих же проблемах со своими зарубежными коллегами, представителями транснациональных компаний и организаций в дни работы форума будет беседовать Серж Саргсян. И здесь основная интрига заключается в том, состоится ли его встреча с турецким премьер-министром Реджепом Эрдоганом. Ранее ни о чем таком не сообщалось, однако накануне своего вылета в Давос соответствующее заявление сделал сам Эрдоган. По его словам, нет никаких препятствий, которые помешали бы встрече. Если таковая состоится, то по своему значению ничем не будет уступать переговорам Саргсяна с Алиевым. Напомним, что Реджеп Эрдоган в отличие от президента Турции Абдуллы Гюля довольно сдержанно настроен в отношении Армении. Быть может, в его подходах наметилась определенная коррекция?

Новое время

Армен ХАНБАБЯН

29.01.2009

Սաբինա Ֆրեյզեր. «Մադրիդյան սկզբունքները Ղարաբաղի խնդրի խաղաղ լուծման լավագույն շրջանակն է»

Միջազգային ճգնաժամային խմբի եվրոպական ծրագրերի ղեկավար Սաբինա Ֆրեյզերը «Թրենդ» գործակալությանը տված հարցազրույցում հայտարարել է, թե Լեռնային Ղարաբաղի խնդրի խաղաղ լուծման համար «Մադրիդյան սկզբունքները լավագույն շրջանակն է»:

Ադրբեջանական գործակալությունը պարզաբանում է, որ 2007 թվականին Մադրիդում կայացած ԵԱՀԿ-ի գագաթնաժողովում հակամարտ կողմերին ներկայացված առաջարկները ենթադրում են Lեռնային Ղարաբաղի կարգավիճակի որոշում հանրաքվեի միջոցով, որը տեղի կունենա խաղաղ գործընթացի վերջնական փուլում, իսկ մինչ այդ կատարվելու են վստահության միջոցառումների մնացած քայլերը, ներառյալ` ուժի կիրառումից հրաժարում, օկուպացված տարածքներից հայկական ուժերի աստիճանաբար դուրսբերում, հարկադիր տեղահանվածների վերադարձ ու առեւտրային կապերի վերականգնում:

«Ադրբեջանում լայնորեն տարածված են սխալ պատկերացումներ եւ շաբլոն մտածողություն այդ առաջարկների նկատմամբ, կարծես թե դա գաղտնի դավադրություն է, որի նպատակն է օրինականացնել Lեռնային Ղարաբաղի անջատումը Ադրբեջանից: Նույնատիպ մտահոգություններ կան եւ Հայաստանում», - «Թրենդ»-ին ասել է Սաբինա Ֆրեյզերը: Նրա խոսքերով, չափազանց կարեւոր է, որ Ադրբեջանի ու Հայաստանի ղեկավարները տեղեկացնեն եւ խորհրդակցեն իրենց երկրների հասարակությունների հետ ԵԱՀԿ-ի Մինսկի խմբի առաջարկների շուրջ: «Քաղաքացիական իրազեկության բարձրացումը, ադրբեջանցի եւ հայաստանցի գործընկերների հետ քննարկումները շատ կարեւոր են խաղաղ գործընթացում առաջընթացի հասնելու համար», - գտնում է Ֆրեյզերը:

Մինսկի խմբի ամերիկացի համանախագահ Մեթյու Բրայզան, «Թրենդ» գործակալության հետ հարցազրույցում անդրադառնալով երեկ Ցյուրիխում կայացած Սարգսյան - Ալիեւ հանդիպմանը, ասել է, թե «հիմնարար սկզբունքների մի քանի առանցքային տարրեր մոտեցնելու հարցում երկու երկրների ղեկավարները առաջընթաց են արձանագրել»:

Ազատություն

Հրաչ Մելքումյան, Պրահա

29.01.2009

Մեթյու Բրայզա. «Արդյո՞ք Ս.Սարգսյանը որեւէ զիջումների կգնա...»

Երեկ Ցյուրիխում կայացել է Սերժ Սարգսյան-Իլհամ Ալիեւ այս տարվա առաջին հանդիպումը: Սերժ Սարգսյանի եւ Իլհամ Ալիեւի նախորդ երկու հանդիպումները կայացել էին 2008 թվականին` Սանկտ Պետերբուրգում եւ Մոսկվայում:

Նոյեմբերի 2-ին Մոսկվայում` Ռուսաստանի նախագահ Դմիտրի Մեդվեդեւի նախաձեռնությամբ համատեղ հռչակագիր ստորագրվեց, որով կողմերը պատրաստակամություն էին հայտնում ակտիվացնել ջանքերը ղարաբաղյան խնդրի խաղաղ կարգավորման ուղղությամբ:

Նախագահականի մամլո ծառայության տարածած հաղորդագրության համաձայն` Սերժ Սարգսյանի եւ Իլհամ Ալիեւի հանդիպումը սկսվել է երկու երկրների արտաքին գործերի նախարարներ Էդվարդ Նալբանդյանի եւ Էլմար Մամեդյարովի, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահներ Յուրի Մերզլյակովի, Բեռնար Ֆասիեի եւ Մեթյու Բրայզայի, ինչպես նաեւ` ԵԱՀԿ գործող նախագահի անձնական ներկայացուցիչ Անջեյ Կասպրչիկի մասնակցությամբ: Այնուհետեւ Ս.Սարգսյանն ու Ի.Ալիեւը բանակցությունները շարունակել են դեմ առ դեմ ձեւաչափով: Մեկ ժամ տեւած առանձնազրույցից հետո՝ Սերժ Սարգսյանն ու Իլհամ Ալիեւը բանակցությունները շարունակել են ընդլայնված կազմով: Պաշտոնական հաղորդագրությունից տեղեկանում ենք նաեւ, որ հայկական կողմը կառուցողական եւ դրական է գնահատել ցյուրիխյան հանդիպման արդյունքները: Հանդիպման ընթացքում կողմերը ներկայացրել են բանակցային գործընթացի ներկա փուլի վերաբերյալ իրենց տեսակետները, պայմանավորվածություն է ձեռք բերվել ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների առաջիկա տարածաշրջանային այցի վերաբերյալ:

Բանակցություններից հետո՝ ադրբեջանական «Թրենդ» գործակալությանը ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահ Մեթյու Բրայզան հայտնել է, որ Ս.Սարգսյանն ու Ի.Ալիեւը առաջընթաց են արձանագրել փոխըմբռնման տեսանկյունից` կարգավորման հիմնարար սկզբունքների մի քանի տարրերի առնչությամբ եւ նվազեցրել են դիրքորոշումներում առկա տարաձայնությունները մի քանի այլ հարցերի շուրջ: Մեթյու Բրայզան նշել է, որ հաջորդ ամսվա ընթացքում համանախագահները ծրագրում են այցելել տարածաշրջան, որպեսզի` «ստեղծված դրական պահերը պահպանեն»:

Նշենք, որ մինչ Սարգսյան-Ալիեւ բանակցությունները` հունվարի 27-ին, Բուդապեշտում Nabucco ծրագրի հարցով միջազգային երկօրյա համաժողովի շրջանակներում ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահ Մեթյու Բրայզան հանդիպել էր Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիեւին, ում, համաձայն ադրբեջանական «ԱՊԱ» գործակալության, տեղեկացրել է ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների` Հայաստան կատարած այցի մասին, ապա փոխանցել է, որ Սերժ Սարգսյանը «կառուցողական» մոտեցում է ցուցաբերում հակամարտության կարգավորմանը. «Սակայն չեմ կարող ասել` արդյոք Հայաստանի նախագահն այսօր որեւէ զիջումների կգնա՞: Կարող եմ միայն ասել, որ Սարգսյանը պատրաստ է լուրջ բանակցությունների: Անկասկած, նույնը ես զգացի նաեւ Իլհամ Ալիեւի մոտ: Իսկ դա ամենակարեւորն է», - ասել է Բրայզան: Խոսելով Սարգսյան-Ալիեւ մեկնարկող բանակցություններից` Մ.Բրայզան նշել է, թե դրանցից կոնկրետ արդյունքներ չի ակնկալում: Նույն օրը Ցյուրիխում կայացել է Հայաստանի եւ Ադրբեջանի արտգործնախարարներ Էդվարդ Նալբանդյանի եւ Էլմար Մամեդյարովի հանդիպումը ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահների հետ: Ինչպես հաղորդել էին ադրբեջանական գործակալությունները` այս հանդիպումը կրել է կազմակերպչական բնույթ:

Ինչ վերաբերում է Դավոսում մեկնարկած տնտեսական համաժողովի շրջանակներում Սերժ Սարգսյանի այլ հանդիպումներին, ապա երեկ հայտնի դարձավ, որ Թուրքիայի վարչապետ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը Համաշխարհային տնտեսական համաժողովին մասնակցելու համար Դավոս մեկնելուց առաջ՝ լրագրողների հետ հանդիպման ժամանակ, չի բացառել Սերժ Սարգսյանի հետ հանդիպման հնարավորությունը: «Սարգսյանի հետ հանդիպմանը խանգարող հանգամանքներ չկան: Չեմ բացառում, որ հանդիպումը կայանա», - տեղեկացրել է թուրքական Todays Zaman-ը: Թուրքիայի վարչապետը նաեւ հայտարարել է, որ թեեւ հայկական սփյուռքը շարունակում է գործել Թուրքիայի դեմ` «Հայաստանի ներկայիս կառավարությունը չի կիսում սփյուռքի այդ քայլերը»: Թուրքիայի վարչապետը նաեւ հավելել է, որ Թուրքիայի եւ Հայաստանի միջեւ հանդիպումները շարունակվում են նախարարությունների մակարդակով, եւ երկու կողմերն էլ նպատակաուղղված են աստիճանաբար հանդիպումներ կազմակերպել ավելի բարձրաստիճան պաշտոնյաների մակարդակով. «Մենք միշտ էլ Հայաստանի վարչակազմի հետ հարաբերություններում անկեղծ ենք եղել»:

Թուրքիա-Հայաստան հարաբերություններին է անդրադարձել նաեւ Թուրքիայի արտգործնախարար Ալի Բաբաջանը, ով Դավոսում CNN Turk հեռուստաընկերության հետ հարցազրույցում ասել է. «Եթե Թուրքիայի եւ Հայաստանի հարաբերություններում եղած խնդիրները լուծվեն 2009-ին, դա ինձ համար անակնկալ չի լինի»: Ա.Բաբաջանը շեշտել է, որ անհրաժեշտ է քաղաքական կամք դրսեւորել երկու երկրների միջեւ հարաբերությունների բարելավման հարցում, եւ հավաստել է, որ Թուրքիայում այդպիսի կամք կա:

Մինչ թուրք պաշտոնյաները հայ-թուրքական հարաբերությունների բարելավման վերաբերյալ հայտարարություններ են անում՝ պաշտոնական Բաքուն ղարաբաղյան հիմնախնդրի կարգավորումը կապել է Անկարայի նախաձեռնության` Կովկասյան պլատֆորմի գործունեության հետ: Ադրբեջանի փոխարտգործնախարար Արազ Ազիմովը հայտարարել է, որ պաշտոնական Բաքուն անհնար է համարում Կովկասյան պլատֆորմի իրականացումն առանց ղարաբաղյան հակամարտության հանգուցալուծման: Արազ Ազիմովը, այնուամենայնիվ, փաստել է, որ Ադրբեջանը հավանություն է տալիս գաղափարին: «Պլատֆորմի հինգ մասնակից պետությունների շահագրգռվածությունը տարածաշրջանում անվտանգության ստեղծման հարցում նշանակալի է այս նախաձեռնության իրականացման եւ զարգացման համար», - ասել է Ադրբեջանի ԱԳ փոխնախարարը:

Ժամանակ Երեւան

Էմմա Գաբրիելյան

29.01.2009