Wednesday, December 24, 2008

Карабахская проблема в контексте армяно-турецких отношений

Принято считать, что разрешение карабахского конфликта - это ключ к любому значительному прогрессу в деле обеспечения безопасности и достижения соглашения о сотрудничестве в регионе Южного Кавказа. Дело в том, что наш конфликт  с Азербайджаном напрямую сталкивает между собой два признанных и одно «непризнанное» государство (по сути, половину из шести субъектов региона). Очевидно, что прочный мир возможен в том случае, если  он будет учитывать интересы всех конфликтующих сторон.

Что же  больше всего беспокоит карабахскую сторону?

На наш взгляд, в основе карабахской проблемы лежит проблема безопасного проживания армянского населения края на своей родине. То, что армянский народ Карабаха является автохтонным на данной территории - неоспоримый факт.  

Проблема Нагорного Карабаха впервые возникла в 1918 году после развала Российской империи - в связи с необходимостью территориального разграничения между ставшими  независимыми Арменией и Азербайджаном. Этот спор, который стал предметом рассмотрения Лиги Наций, длился до 1921 года, когда после советизации Армении и Азербайджана, партией большевиков было принято решение о передаче Нагорного Карабаха в состав Азербайджана на правах автономии. Принятое решение не учитывало волю карабахских армян, которые составляли в то время более 90 процентов населения края.

В Карабахе люди старшего поколения помнят, как в течение всего периода пребывания Нагорного Карабаха в составе Азербайджанской ССР республиканские власти систематически нарушали права карабахских армян, реализуя репрессивную политику, призванную изменить демографическую картину Арцаха. Подавлялось естественное развитие экономики, которая искусственно замыкалась на другие регионы Азербайджана и способствовала притоку в край этнических азербайджанцев. Армяне Карабаха испытывали на себе всю тяжесть и жестокость советского репрессивного аппарата. Имели место случаи убийств, исчезновений людей и пыток, произвольных арестов, показательных судов над политическими заключенными, подавления инакомыслия и открытой депортации жителей десятков населенных пунктов.

Нынешнее поколение карабахцев подверглось реальной угрозе полного физического уничтожения в ходе начатой Азербайджаном в 1992 году широкомасштабной вооруженной агрессии. Только ценой больших людских и материальных потерь удалось остановить войну, коснувшуюся практически каждую карабахскую семью, жертвами которой стали тысячи людей.

И если в советские годы Азербайджан проводил в Карабахе относительно осторожную (с оглядкой на Кремль) политику по выдавливанию коренного армянского населения, то после развала СССР и обретения независимости азербайджанское политическое руководство прибегло к открытым насильственным мерам и прямой вооруженной агрессии против Карабаха.

Таким образом, Азербайджан, с момента своего первого появления на политической карте мира в 1918 году, ставил перед собой задачу изгнания или физического уничтожения армян Арцаха. На протяжении всей истории взаимоотношений Азербайджан при всех режимах представлял реальную угрозу безопасности Нагорного Карабаха. Поэтому обеспечение внешней безопасности НКР и ее народа и сегодня остается весьма и весьма актуальной задачей.

В то же самое время НКР не угрожает безопасному существованию и развитию Азербайджана. Напротив, после правового выхода Нагорного Карабаха из состава Азербайджана и заключения перемирия, последний продемонстрировал бурное экономическое развитие, и по свидетельству азербайджанского президента, макроэкономические показатели этой страны ежегодно растут. Послевоенные границы 1994 года, которые появились вследствие этно-территориального размежевания, наряду с другими факторами, являются важным элементом в поддержании стабильности в регионе. Создавшиеся условия, с одной стороны, позволяют странам региона развиваться, а с другой - способствуют обеспечению прав граждан НКР на физическую безопасность и государственную независимость. Совершенно очевидно, что НКР не сможет самостоятельно развиваться и обеспечивать военную, продовольственную, энергетическую и экологическую безопасность в изначально нелегитимных и анклавных границах бывшей автономии. Очевидно и то, что претензии Азербайджана на территории Карабаха являются вопросом политических амбиций, а не жизненно-важным фактором развития этой страны.

Обеспечение безопасности народа НКР является ключевой проблемой в урегулировании конфликта с Азербайджаном. Безопасность Карабаха может быть обеспечена путем признания независимой государственности НКР. Мировой исторический опыт показывает, что наиболее мощной и совершенной организацией, призванной обеспечить безопасность в масштабе всего общества, является государство. Одной из важнейших функций государства является именно защита интересов всех своих граждан, социальных групп, обеспечение их безопасного существования и жизнедеятельности. Народ Карабаха, реализовав свое право на самоопределение, создал и отстоял в навязанной войне свое государство. Признанный статус независимой государственности НКР не самоцель, а возможность обеспечения политико-дипломатическими средствами безопасности народа от существующих и возможных внешних угроз. Признание НКР со стороны мировых и региональных держав могло бы помочь Азербайджану преодолеть имеющиеся психологические барьеры и пойти на сотрудничество со всеми странами Южного Кавказа, точно так же, как Запад помог Сербии начать интеграцию в Евросоюз, сохранив лицо в вопросе Косово.  Подобное развитие ситуации принесет долгосрочную стабильность Южному Кавказу и обеспечит энергетическую безопасность Европы.

За последние месяцы наблюдается интенсификация контактов между официальными лицами Армении и Турции. В ходе обсуждений официальная Анкара стремиться активизироваться и в вопросе карабахского урегулирования. Какую же роль играла Турция в карабахском конфликте и возможна ли трансформация этой роли?

На всем протяжении конфликта между Карабахом и Азербайджаном, Турция всегда поддерживала Азербайджан. Так было на первом этапе конфликта в 1918-1920 годах, а за последние два десятелетия мы стали очевидцами азербайджано-турецкого стратегического партнерства. Достаточно указать на военно-техническую помощь Турции Азербайджану в ходе вооруженной агрессии этой страны против народа НКР, подготовку офицерских кадров для азербайджанской армии, наличие в Азербайджане многочисленных турецких военных советников и продолжающееся участие Турции в сухопутной блокаде Армении и НКР. Известно, что согласно международному праву, блокада является одной из форм враждебных действий. С другой стороны, Турция с 1992 года входит в состав Минской группы ОБСЕ, которая осуществляет посредническую миссию в урегулировании нагорно-карабахского конфликта. Таким образом, Турция в нашем конфликте с Азербайджаном выступает в двух противоположных ипостасях. С одной стороны она открыто поддерживает Азербайджан и ведет себя, зачастую, как конфликтующая сторона, с другой – вместе с остальными членами Минской Группы ОБСЕ является международным посредником.

Согласно мнению специалистов по региону, в том числе представителей экспертного сообщества Турции, подобная политика Анкары  по отношению к Армении и НКР оказалась неэффективной, а новая расстановка сил  на Южном Кавказе после «пятидневной войны» в Грузии стала толчком для того, чтобы Турция скорректировала свою внешнюю политику. Череда поездок лидеров Турции в страны региона и в Москву, инициатива по созданию «платформы безопасности» на Кавказе сами за себя говорят о стремлении Анкары стать серьезным игроком в кавказском регионе.  

Сможет ли Турция найти свое новое место в регионе и сыграть позитивную роль в урегулировании карабахского конфликта? Считаем, что это возможно в том случае, если турецкое руководство откажется от поддержки одной из сторон конфликта (Азербайджан), будет вести себя нейтрально, как подобает члену международной посреднической миссии. На самом деле Турция имеет особое влияние на Азербайджан, и при конструктивном и объективном подходе реализация возможностей Анкары может помочь разрешению конфликта, а значит, принесет региону больше стабильности. Для достижения этой цели имеются определенные предпосылки. Например, только Турция способна убедить азербайджанцев отказаться от небольшой части территории (которая подчинялась Баку только при советской власти и никогда не была частью независимого Азербайджана), ради сохранения реального суверенитета в  собственной стране.  Очевидно, что продолжение сегодняшней линии поведения официального Баку, превратит Азербайджан – страну, обладающую большим энергетическим потенциалом и возможностями для ведения самостоятельной политики, в зависимый сырьевой придаток других государств. Оставаясь заложником необоснованных амбиций, Азербайджан утратит  свои позиции в регионе, в том числе контроль над путями транспортировки собственных  энергоресурсов.

К сожалению, история армяно-турецких взаимоотношений за последнее столетие отягощена трагическими страницами и негативными фактами. Речь идет о Геноциде армян, поддержке Азербайджана в его вооруженной агрессии против армян Карабаха, блокаде Армении. Поэтому  в Карабахе с определенным недоверием относятся к турецким  инициативам. Для нас показателем искренности намерений Турции в налаживании добрососедских отношений с Арменией могут служить следующие практические шаги Анкары: отказ от требований к армянам пойти на территориальные уступки Азербайджану, установление дипломатических отношений с Арменией и открытие сухопутной границы. Эти шаги должны продемонстрировать нам, с кем мы имеем дело: со страной, которая руководствуется доктриной пантюркизма или современной Турцией, которая стремиться стать частью Европейского союза, принимая систему ценностей этого объединения.

Если выясниться, что Армения имеет дело с прогрессивной страной, то возможно в 21-ом веке, нашему поколению армян и турок удастся найти такие темы для обсуждения, которые не будут отталкивать друг от друга два соседних народа, а будут отвечать их взаимным интересам.

Такие темы как,  карабахская и кипрская проблемы, курдская проблематика, евро-интеграция, вопросы экономики и региональной безопасности, обладают достаточным ресурсом для взаимовыгодного сотрудничества. Реализация согласованных шагов и участие в региональных проектах способны сблизить два  народа и установить долгосрочные доверительные отношения  между ними.

Честный диалог, налаживание взаимовыгодных экономических и гуманитарных контактов, осуществление программ научного, образовательного и культурного сотрудничества будут способствовать снятию напряженности между армянским и турецким народами и послужат стимулом к региональному миру и безопасности. 

Масис Маилян,

независимый эксперт по вопросам внешней политики и безопасности.

Статья подготовлена на основе выступления автора на семинаре «Серии армяно-турецкого диалога: разрывая порочный круг», организованном Институтом Кавказа (Армения) и TESEV (Турция) в Ереване в ноябре 2008 года.

www.armtoday.info

24.12.2008

ԼՐԱՏՎԱՄԻՋՈՑՆԵՐԸ ԵՎ ԼՂՀ ՀԱՐՑԻ ԼՈՒԾՈՒՄՆ ՈՒ ԼՈՒՍԱԲԱՆՈՒՄԸ

Զանգվածային լրատվամիջոցների դերի մասին, արտաքին ու ներքին քաղաքականության լուսաբանման վերաբերյալ այսօր ասուլիսում իրենց տեսակետները ներկայացրեցին լրատվամիջոցների ներկայացուցիչները


«Ազգ» օրաթերթի խմբագիր Հակոբ Ավետիքյանը համարում է, որ մամուլը միշտ էլ պիտի արձագանքի, և հատկապես Ղարաբաղյան խնդրի ու նման կարևոր հարցերին: Նրա խոսքով, «շատ չեն» այն մարդիկ, ովքեր տիրապետում են ղարաբաղյան հարցի ամբողջ թղթածրարին: «Այնպես որ, այդ պարագայում դուռը բաց է թողնվում ամեն տեսակի ենթադրությունների, ամեն տեսակի մեկնաբանությունների համար՝ հիմնավոր, թե կիսահիմք»,-ասաց Հ. Ավետիքյանը: Նա հաշվել է, որ Մայնդորֆյան հռչակագրից հետո թեմայի շուրջ 46 ասուլիս է հրավիրվել և դրանց մեծ մասին մասնակցել են այն մարդիկ, որոնց շատ հեշտությամբ լրատվամիջոցները քաղաքագետի տիտղոս ու պատմուճան են «հագցրել»: 

Հ. Ավետիքյանը չի ընդունում ոչ մեկի քննադատությունն այն մասին, թե լրատվամիջոցների լուսաբանումը խուճապի է մատնում հասարակությանը: «Վերջերս միայն Մադրիդյան սկզբունքները հայտնի դարձան լրագրողներինՀասկանալի է, որ միջազգային միջնորդների մասնակցությամբ քննարկող հարցերը, ըստ կողմերի պայմանավորվածության, գաղտնի են պահվում, սակայն երկու ժողովուրդների կենսական ճակատագրին վերաբերող հարցի շուրջ քննարկումը թաքցնելն անհասկանալի է, քանի որ ժողովուրդները պետք է իրենց կարծիքը հայտնեն ու դա պետք է արվի մամուլի միջոցով»,-ասաց «Ազգ» օրաթերթի խմբագիրը

«Առավոտ» օրաթերթի խմբագիր Արամ Աբրահամյանը համաձայնեց գործընկերոջ տեսակետին: Նա նաև ավելացրեց, որ նման հարցերը լուսաբանման հարցում մամուլին մեղադրելը  սխալ է: «Մամուլում պարզապես արտահայտվում են թե ընդդիմության, թե իշխանության տեսակետները, դա ուրիշ խնդիր է, որ մեկը կարող է խուճապ առաջացնել, մյուսը՝ համեմատաբար հանգստացնել: Դա չարտացոլել մենք չենք կարող»,-ասաց Ա. Աբրահամյանը:

Ըստ նրա, 1992 թվականից Ադրբեջանի ու Հայաստանի տեսակետները լուսաբանման հարցում տարբեր են: Բանակցություններից հետո հայ պաշտոնյաները լրագրողներին «մեկնաբանություն չեն տալիս», նշում է խմբագիրն ու ասում, որ ադրբեջանական կողմը «աջ ու ձախ մեկնաբանություններ է անում՝ իրենց տեսանկյունից գնահատելով քննարկումները»: Հայկական կողմի մեկնաբանությունից զրկված լրագրողներն էլ «ստիպված», Ա. Աբրահամյանի խոսքով, անդրադառնում են ադրբեջանական մամուլում տեղ գտածին: «Սակայն հարկավոր է ադրբեջանցիների պաշտոնյաների խոսքը մեջբերելով վերապահումներ կատարել, որովհետև այն ինչ ասում են տարածքային ամբողջականության կամ այլ հարցերի մասին, դա նրանց տեսակետն ու մոտեցումն է: Այդ տեսակետները մեջբերելով, մենք գուցե մեր հասարակությանը ինչ-որ չափով ապակողմնորոշում ենք, քանի որ մեր ունեցած տեղեկությունները այնքան էլ մանրամասն չեն»,-նշեց խմբագիրը: Նրա խոսքով, դրա համար իշխանությունը պետք է ունենա «նախընտրելի լիատվամիջոցներ», այս պարագայում նա առանձնացրեց լրատվական գործակալություններին, որպիսի դրանք ապահովեն պաշտոնական տեղեկատվության արտահոսքը:

Աղբյուր` Panorama.am

24/12/2008

ԱՅՑ ՀԵՌՈՒՍՏԱԸՆԿԵՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐ՝ «ՄՇԱԿՎԱԾ ԱՌԱՋԱՐԿՈՎ»

Հայաստանյան մի շարք ՀԿ-ների ներկայացուցիչներ այսօր այցելել են հայկական հեռուստաընկերություններ և վերջիններին փոխանցել ԼՂՀ քարտեզը, դրա CD տարբերակն ու մի նամակ: Հիշեցնենք, որ խնդիրը նրանում է, որ մոտ երկու տասնյակ ՀԿ-ներ ու 60-ից ավելի անհատներ բողոքում են, որ հեռուստաընկերություններով եղանակի տեսության ցուցադրման ժամանակ ու նաև գովազդներում ԼՂՀ քարտեզի փոխարեն ցուցադրվում է ԼՂԻՄ տարածքը, որտեղից դուրս են մնում ազատագրված տարածքները


Ինչպես Panorama.am-ին ասաց միջոցառման նախաձեռնող խմբի անդամ, «netnews.info» տեղեկատվական կայքի պատասխանատու Վահրամ Միրաքյանը, այսօր առավոտյան 5-10 հոգուց բաղկացած 6 խմբերն այցելել են տարբեր հեռուստաընկերություններ

Այսպիսով, Վ. Միրաքյանի խումբն այցելել է Հայաստանի հանրային հեռուստաընկերությունՀ1»), որտեղ պատասխանատուներից ոչ ոք նրանց չի ընդունել: «Մեզ ասացին, որ Արմեն Արզումանյանը տեղում չէ, մեզ դիմավորեց հեռուստաընկերության աշխատակիցներից մեկը, ում էլ փոխանցեցինք քարտեզի ճիշտ տարբերակը, CD տարբերակն ու նամակը, որտեղ բացատրվում է առաջարկի նպատակն ու շարժառիթը»,-ասաց Վ. Միրաքյանն ու ավելացրեց, որ հեռուստաընկերությունում թողել են իրենց կոորդինատներն ու սպասում են պատասխանին

Նախաձեռնողների մյուս խումբը եղել է «Շանթ» հեռուստաընկերությունում: Ինչպես ասաց նախաձեռնող թիմի անդամ Տիգրան Քոչարյանը, հեռուստաընկերության տնօրենը զբաղվածության պատճառով չի ընդունել նրանց, իսկ փոխտնօրենն էլ տեղում չի եղել: «Պատասխանատուներից մեկի հետ հանդիպում խնդրեցինք, ու մեզ ուղեկցեցին հեռուստաընկերության գլխավոր հաշվապահի մոտ»,-ասաց Տ. Քոչարյանն ու կեսկատակ, կեսլուրջ ավելացրեց. «Փաստորեն հաշվապահը շատ քաղաքականացված մարդ էր ու մեզ հետ իր մտքերով կիսվեց»: Այստեղ նույնպես նախաձեռնող խմբի անդամները թողել են իրենց կոորդինատներն ու քարտեզի թղթային, CD տարբերակն ու նամակը: Հեռուստաընկերության շենքից դուրս գալուց նրանք, պատահաբար, հանդիպել են «Հորիզոն» լրատվականի ղեկավար Նվեր Մնացականյանին, ով ողջունել է նախաձեռնությունը:

Ըստ նախաձեռնող խմբի անդամների, իրենք և իրենց նախաձեռնությանը «լավ վերաբերմունքի չեն արժանացել» «Կենտրոն» հեռուստաընկերությունումԽմբի անդամներից Ռուզան Հարությունյանի խոսքով, իրենք խոսել են «Էպիկենտրոն» լրատվականի գլխավոր խմբագրի՝ Եվա Մեհրաբյանի հետ: Նա, Ռ. Հարությունյանի հավաստմամբ, թերահավատորեն է վերաբերվել նախաձեռնությանն ու կոպտել`  նշելով, որ «իրենք չեն, որ պետք է քարտեզի խնդիրը լուծեն»: 

Նախաձեռնող խմբի ներկայացուցիչներն օրվա ընթացքում շարունակելու են այցելությունները հեռուստաընկերություններ, իսկ պատասխան չստանալու դեպքում, ինչպես Տ. Քոչարյանն ասաց, նպատակ կա նաև դիմել Ազգային ժողով:

Տ. Քոչարյանի հավաստմամբ, քարտեզը պատրաստվել է Երևանի քարտեզագրման ինստիտուտում:

Աղբյուր` Panorama.am

24/12/2008

«Ի ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ԼՂՀ» ԿԱԶՄԿՈՄԻՏԵԻ ՀԱՅՏԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆԸ

Արցախի հիմնահարցի կարգավորման ներկա փուլի վերաբերյալ

Փաստելով, որ Արցախյան հիմնահարցի կարգավորման գործընթացը միտում ունի հիմնարար սկզբունքների շուրջ համաձայնության բերելու բանակցող կողմերին,
որ այդ սկզբունքների մշակմանն անմիջական մասնակցություն չի ունեցել ԼՂՀ ղեկավարությունը,

որ առաջարկվող փոխզիջումները անորոշ ժամանակով ու վերջնական արդյունքով հետաձգում են հիմնահարցի գլխավոր խնդիրը հանդիսացող օրինական ճանապարհով ձեռք բերված ԼՂՀ-ի կարգավիճակի ճանաչման հարցը,

Ի պաշտպանություն ԼՂՀկազմկոմիտեի անդամ կազմակերպությունները հայտարարում են`

ՀՀ իշխանությունները պարտավոր են բանակցությունների շարունակման պարտադիր և առաջնային պայման համարել միջազգային իրավունքի տեսակետից անթերի կայացած ԼՂՀ անկախության անվերապահ ճանաչումն Ադրբեջանի կողմից:

Այդ գործընթացի մեթոդաբանությունը կարող է լինել բանակցությունների առարկա, որպես ամբողջական փաթեթի առանցքային մաս: Այս հարցում համաձայնության գալու դեպքում, բանակցությունները կշարունակվեն մյուս հիմնարար սկզբունքների` տարածքների, փախստականների, տեղահանվածների, կոմունիկացիաների, անվտանգության միջազգային երաշխիքների ապահովման և այլնի վերաբերյալ:

Հակառակ պարագայում, ձևավորված հավասարակշռությունը խախտելու դեպքում, կողմերի գործողությունները, հաշվի առնելով նաև այլ տերությունների շահերի հնարավոր բախումը, անուղղակիորեն կարող են սադրել նոր, անհամեմատ ավելի կործանարար պատերազմի վերսկսում:

Դիմելով ՀՀ իշխանություններին, մենք գտնում ենք, որ հակամարտության հետևանքները հաղթահարելու և հարևան ժողովրդի հետ բնականոն հարաբերություններ հաստատելու նրանց ցանկությունը չպետք է գերակայի Արցախի հիմնահարցի, թող որ հետաձգվող, բայց միմիայն արդար, միջազգային իրավունքի նորմերից բխող կարգավորման գործընթացի նկատմամբ:

Ի պաշտպանություն ԼՂՀ 
կազմկոմիտեի նախագահ Արամ Գ. Սարգսյան

Լրագիր

24.12.2008

«ՄԻԱՑՈՒՄ» ԱԶԳԱՅԻՆ ՆԱԽԱՁԵՌՆՈՒԹՅԱՆ ՀԱՂՈՐԴԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆԸ

«Միացում» ազգային նախաձեռնությունը նկատելի ուշացմամբ դեկտեմբերի 18-ին ստացել է ՀՀ Արտաքին գործերի նախարարության պաշտոնական պատասխանը ս.թ. նոյեմբերի 21-ին նախարար Է. Նալբանդյանին մեր հղած «Հայաստանի ազատագրված տարածքը հանձնելու ոտնձգությունների քաղաքական և իրավական հետևանքների վերաբերյալ» ծանուցման առնչությամբ:

Արձանագրում ենք, որ փոխնախարար Շավարշ Քոչարյանի ստորագրությամբ ստացված փաստաթուղթի բովանդակությունը հերթական անգամ փաստում է, որ ՀՀ ներկայիս իշխանությունները ոչ միայն չեն հրաժարվել Հայաստանի ազատագրված տարածքը զիջելու հանցավոր մտադրություններից, այլև կարծում են, որ քարոզչական բնույթի հնարքներով հնարավոր է բթացնել Հայոց հանրության զգոնությունը համապետական կործանարար վտանգներով հղի իրենց վարած քաղաքականության սնանկությունը պարզունակ հավաստիացումների ներքո քողարկելու փորձերով:

ԼՂՀ սահմանադրորեն ամրագրված ողջ տարածքի վրա ՀՀ ինքնիշխանությունը վերականգնելու կամ գոնե Հայաստանի ազատագրված տարածքը շուտափույթ և հետևողական քայլերով վերաբնակեցնելու փոխարեն ՀՀ բարձրագույն իշխանությունները Հայոց հանրությանը ձգտում են հանդարտեցնել անորոշ և կամայական մեկնաբանությունների առիթն ընծայող հետևյալ «հիմնական սկզբունքներով».

-         Լեռնային Ղարաբաղը չի կարող լինել Ադրբեջանի ենթակայության ներքո,

-         Լեռնային Ղարաբաղը պետք է անխափան ու հայկական կողմի իրավազորության տակ գտնվող ցամաքային կապ ունենա Հայաստանի հետ,

-         Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի անվտանգությունը պետք է երաշխավորված լինի:

«Միացում» ազգային նախաձեռնությունը հրավիրում է հանրության ուշադրությունը հիշյալ «հիմնական սկզբունքների» ամբողջովին անընդունելի դրույթների վրա: Ստորև ներկայացնում ենք այդ սկզբունքների բովանդակային համառոտ վերլուծությունը.

§        Լեռնային Ղարաբաղը չի կարող լինել Ադրբեջանի ենթակայության ներքո:

Ինքնին զարմանք է հարուցում այն հանգամանքը, որ «սկզբունքների» տեքստում Արցախը հիշատակված է սոսկ որպես Լեռնային Ղարաբաղ, այլ ոչ թե Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետություն: Այսպիսով, անտեսվում է ԼՂՀ ներխորհրդային իրավական դաշտի բոլոր կանոնների համաձայն ինքնորոշված և 1991 թվականից որպես անկախ պետություն հանդես գալու հռչակված իրողությունը: Այնուհետև` Ադրբեջանի ենթակայության ներքո ԼՂՀ չգտնվելու հանգամանքը վաղուց ի վեր կատարված փաստ է, որը որևէ սակարկման կամ բանակցային քննարկման պարզապես ենթակա չէ: Բանակցությունները կարող են ընթանալ միայն հրադադարի ռեժիմի և տարածաշրջանային կայունության ամրապնդման շուրջ, որը ենթադրում է ներկա սահմանային գծի իրավական ամրագրում` որպես ԼՂՀ տարածքային ամբողջականություն` վերջինիս վրա ՀՀ ինքնիշխանության վերականգնմամբ:  Ուստի, Արցախի Ադրբեջանի ենթակայության տակ չգտնվելու մասին խոսելը ժամանակավրեպ անհեթեթություն է և դիվանագիտական ապիկարություն, որն ամբողջությամբ  խաթարում և շեղում է բանակցային գործընթացը ներկա իրողություններն ամրագրելու հրամայականից:

§        Լեռնային Ղարաբաղը պետք է անխափան ու հայկական կողմի իրավազորության տակ գտնվող ցամաքային կապ ունենա Հայաստանի հետ:

ՀՀ և ԼՂՀ միջև «հայկական կողմի իրավազորության տակ անխափան ցամաքային կապի» մասին պնդումները լավագույնս ցուցադրում են ՀՀ ներկայիս իշխանությունների հանդգնությունը` Հայաստանի ազատագրված տարածքը հանձնելու պատրաստակամությունը քողարկելու առումով:  Այսօր Հայաստանի անբաժանելի մաս կազմող Արցախը միացված է Հայաստանին իր տարածքի ողջ երկայնքով` շուրջ 300 կմ Մռավի լեռնաշղթայից մինչև Արաքսի ափ և Իրան ձգվող սահմանագծով: Ուստի, ցամաքային կապի մասին հավաստիացումները ոչ միայն ժամանակավրեպ են, այլև ազատագրված տարածքները հանձնելու քողարկված հակապետական մտադրության մասին վկայություն:

§        Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի անվտանգությունը պետք է երաշխավորված լինի:

Միանգամայն համաձայնվելով նշված սկզբունքին` նախ, կամենում ենք արձանագրել, որ գոյություն չունի առանձին վերցված «Լեռնային Ղարաբաղի» ժողովուրդ: Արցախահայությունը հայրենաբնակ հայության անբաժանելի մասնիկն է, որի անվտանգությունը տարանջատելի չէ մնացյալ հայության և Հայոց  միասնական պետականության ընդհանրական անվտանգության ապահովման խնդրից: Այնուհետև` արձանագրում ենք, որ Ադրբեջանի ցեղասպանական ագրեսիան կասեցնելուց հետո ստեղծված քաղաքական այժմյա իրողությունների սթափ, իրապաշտական և պետական շահի գերակայությամբ կատարված վերլուծությունը ցույց է տալիս, որ հայ ժողովրդի (այդ թվում` արցախահայության) անվտանգության ապահովումը հնարավոր է բացառապես ներկա ռազմաքաղաքական համակարգի և տարածքային իրողությունների պահպանման պարագային:

ՀՀ Արտաքին գործերի նախարարության մատնանշած «սկզբունքների» քննությունն ինքնին հերքում է մեզ հղված փաստաթղթում առկա այն  հաստատումը, թե, իբր, «բանակցային գործընթացի արդյունքում վերոնշյալ «սկզբունքների» պայմանագրային ամրագրումը կընձեռի Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի կամքով արտահայտված հակամարտության կարգավորման հնարավորություն»: Քաղաքական իրողություններից անտեղյակ և Հայաստանի անվտանգության խնդիրներին իսպառ անհաղորդ ՀՀ դիվանագիտական կորպուսի պատասխանատուներին հիշեցնում ենք, որ համայն հայության և Հայոց պետականության անվտանգության միակ երաշխիքը արդար և սահմանադրական իրավունքի գերակայությամբ առաջնորդվող պետությունն է, ինչպես նաև` ներկա պաշտպանական համակարգի ամրապնդումն ու բոլոր ազատագրված տարածքների համապարփակ վերաբնակեցումը:

«Միացում» ազգային նախաձեռնությունը վերստին զգուշացնում է, որ Հայաստանի ազատագրված տարածքի որևէ հատվածի ենթադրվող հանձնումը` Հայոց պետականության հիմքերը քայքայելուն միտված ծանրագույն պետական հանցագործությունն է և` Հայաստանի քաղաքացիների կյանքի նկատմամբ անհանդուրժելի ոտնձգություն: Հայաստանի ազատագրված տարածքը հանձնելու ցանկացած նկրտում առաջացնում է որոշում ընդունողների և այն գործադրողների պատմական, բարոյական և քրեաիրավական համընդհանուր պատասխանատվություն`որպես հայության բոլոր հատվածների նկատմամբ գործած ծանրագույն հանցանք և քստմնելի դավաճանություն:

«Միացում» ազգային նախաձեռնության տեղեկատվության բաժին

Երևան, 23.12.2008 թ.